Cựu SV 2 Khóa LVC-HTK – ĐHSP Huế

Nối vòng tay thân ái – Giữ chặt mối dây

Tumblr ↗

Trường Đồng Khánh (nay là trường Trưng Vương) là trường nữ sinh đầu tiên tại Hà Nội

Chủ nhật, 26/02/2023

Trường Đồng Khánh (nay là trường Trưng Vương) là trường nữ sinh đầu tiên và duy nhất tại Hà Nội. Một thế kỷ trước, các lớp những môn học thông thường cùng nữ công gia chánh đan xen giữa hiện đại và truyền thống mang một vẻ đẹp chỉ có ở nữ sinh Hà Nội.

Nằm trên một nền đất vuông vức ngay ngã tư phố Hàng Bài và phố Lý Thường Kiệt, Hà Nội (thời Pháp là đại lộ Đồng Khánh và đại lộ Carreau), Trường THCS Trưng Vương được nhiều thế hệ người Hà Nội nói chung và giới học sinh nói riêng tự hào nhắc tới như một ngôi trường nổi tiếng đào tạo nữ sinh Việt Nam và là một trong số ít những ngôi trường vẫn còn giữ được nét cổ kính và duyên dáng theo lối kiến trúc Pháp ở giữa lòng thủ đô.

Giờ tan trường tại trường nữ sinh Đồng Khánh (nay là trường Trung học cơ sở Trưng Vương ở 26 Hàng Bài) ở Hà Nội đầu thế kỷ 20.
Nữ giảng viên Jouin quản lớp trong một buổi học thêu.Từ mái trường Đồng Khánh, sau này đã có những người phụ nữ thành danh trong khoa học như giáo sư Lê Thi, giáo sư Hoàng Xuân Sính…
Trong suốt khoảng chục năm, số học sinh các trường Pháp và trường bản xứ tăng lên, nhu cầu học sinh nội trú cũng tăng, khiến chính quyền Pháp ở Hà Nội cũng phải cho xây dựng, sửa chữa, mở rộng nhiều trường, lớp, phòng ăn, phòng ngủ đáp ứng nhu cầu của cha mẹ học sinh. Trong ảnh là kí túc xá của trường.
Nữ sinh mặc áo dài truyền thống, leo thang dây trong một giờ học Thể dục. Một số nữ sinh tốt nghiệp tú tài có tư tưởng tiến bộ đã chuẩn bị hành trang cùng dân tộc bước vào cuộc kháng chiến khi Pháp tái chiếm Hà Nội năm 1946.
Một góc khác của lớp Hình học. Các môn học không hề phân biệt chỉ nam sinh mới được học còn nữ sinh thì không cần. Do đó thế hệ nữ sinh của trường Đồng Khánh xưa dù nay đã ở tuổi ngoài 80, vẫn không ngơi tự hào về nền giáo dục mà họ từng trải qua.
Giờ học Hình học của nữ sinh Đồng Khánh. Các môn học đều hướng đến phát triển toàn diện cho các nữ sinh.
Một lớp học vẽ. Nữ sinh đến trường vẫn mặc áo dài và đội khăn vấn truyền thống bình thường. Dù trường được đào tạo theo một hệ thống Âu hóa nhưng các nét Việt Nam vẫn được tôn trọng và giữ nguyên vẹn
Giờ học Hóa với giáo cụ rất trực quan. Cơ sở vật chất của trường hiện đại và tân tiến kể cả nếu là so với các trường học hiện đại thì cũng không bị tụt hậu quá nhiều.
Giảng viên Pháp tiến hành thì nghiệm trong giờ học Vật lý. Cũng nhờ được đi học nên phụ nữ Hà Nội đã thay đổi, xã hội cũng thay đổi. Phong trào “tân thời” của con gái Hà Nội là một cuộc “cách mạng” chống lại sự khắt khe trong đạo đức Nho giáo với phụ nữ, đó cũng là cuộc đấu tranh đòi bình quyền đầu tiên
Các nữ sinh được học nhiều môn như chữ quốc ngữ, tiếng Pháp, số học, địa lý, luân lý, phép xã giao, vệ sinh… do cô giáo người Pháp dạy. Còn các cô giáo người Việt sẽ dạy nữ công gia chánh như quản lý gia đình, may vá, thêu thùa, nấu ăn… Trong ảnh là giờ học may được chụp vào những năm 1920.

Nguồn: https://36pho.com/truong-dong-khanh-nay-la-truong-trung-vuong-la-truong-nu-sinh-dau-tien-433.html

***

Lịch sử Trường Đồng Khánh – Trưng Vương, Hà Nội

Năm 1917, chính quyền Pháp mở Học viện Nữ học An Nam (Institution de Jeunes Filles Annamites) tại Hà Nội. Năm 1937, do chế độ giáo dục sở tại thay đổi, học viện đổi tên thành Trường Nữ học An Nam (tiếng Pháp: Collège de Jeunes Filles Annamites). Trường được đặt tại phố Đồng Khánh (Phố Hàng Bài ngày nay) nên còn được gọi là Trường nữ sinh Đồng Khánh.

  • Đây là trường nữ sinh nổi tiếng nhất Bắc Kỳ, dành cho con gái gia đình trung – thượng lưu.

Trong giai đoạn 1917–1945, trường Đồng Khánh được coi như:

  • biểu tượng của giáo dục nữ tinh hoa thời thuộc địa,
  • nơi đào tạo nhiều nữ trí thức nổi tiếng của Hà Nội và miền Bắc.

Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, chính quyền mới quyết định bỏ tên cũ gắn với vua thân Pháp.

Trường được đổi tên thành: Trường Trưng Vương,
để tôn vinh Hai Bà Trưng – biểu tượng nữ anh hùng của dân tộc chống ngoại xâm.

Vì sao có cụm tên Trường “Đồng Khánh – Trưng Vương”?

Người Hà Nội xưa thường gọi như vậy vì:

  1. Gắn với ký ức lịch sử
    Những người học trước 1945 quen gọi “Đồng Khánh”, người sau 1945 gọi “Trưng Vương”, nên cụm tên kép dùng để xác định cùng là một ngôi trường.
  2. Dùng để chỉ một di sản liên tục
    Trường mang tên Đồng Khánh trong gần 30 năm và tên Trưng Vương từ 1945 đến nay, nên tên kép thể hiện:
    • một cơ sở,
    • hai thời đại.
  3. Cách gọi trong các hồi ký, tư liệu, báo chí
    Nhiều tác giả viết hồi ký, nghiên cứu lịch sử giáo dục thường ghi “Đồng Khánh – Trưng Vương” để giúp độc giả dễ nhận ra mối liên hệ giữa hai thời kỳ.

Một số nhân vật nổi tiếng từng học ở Đồng Khánh – Trưng Vương

Dưới đây là vài cựu học sinh / “alumni” nổi bật của trường:

TênVai trò / tầm ảnh hưởng
Đỗ Thị Hồng PhấnLà nữ sinh Trưng Vương tham gia phong trào học sinh kháng chiến chống Pháp. Bà bị bắt khi còn rất trẻ. Báo Nhân Dân điện tử+2Hỏa Lò+2 Sau này bà làm việc trong ngành thủy lợi (nguyên Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Thủy lợi). Vietnam+ (VietnamPlus)
Nguyễn Hạc Đạm ThưNhà báo, phóng viên Báo Phụ nữ Việt Nam; từng là nữ sinh Trưng Vương. BÁO PHỤ NỮ VIỆT NAM ĐIỆN TỬ Bà có những hồi ức sâu sắc về thời kháng chiến và sau này cũng hoạt động rất lâu trong báo chí / công tác quốc tế. ct.qdnd.vn+1
Dương Thị Xuân QuýNhà văn – liệt sĩ. Học cấp 2 ở Trưng Vương. Wikipedia Trong kháng chiến chống Mỹ, chị là phóng viên chiến trường và đã hy sinh khi còn rất trẻ. Hội Liên Hiệp Phụ Nữ Việt Nam+1
Hoàng Lê MinhLà học sinh Trưng Vương, giành Huy chương Vàng Olympic Toán quốc tế (theo kỷ niệm 100 năm trường) Tạp chí Cộng sản+1
Hoàng Xuân SínhGiáo sư, nhà toán học nổi bật, cũng được nhắc là cựu học sinh Trưng Vương. Báo Pháp Luật Việt Nam
Tôn Thất BáchBác sĩ, giáo sư – cũng nằm trong danh sách cựu học sinh tiêu biểu. Báo Pháp Luật Việt Nam
Võ Thị Phương ThảoNghệ sĩ Ưu tú, liệt sĩ – trong danh sách cựu học sinh danh dự của trường. Tạp chí Cộng sản+1
Vương Thị Thái, Mai Trọng Minh, Dương Thị CươngCũng được nhắc trong các nguồn về truyền thống trường Trưng Vương. Tạp chí Cộng sản

Nguồn: Wikipedia và ChatGPT