Chiều nay, thứ Năm 30 tháng 5, 2024, một phán quyết có tính cách lịch sử, lần đầu tiên đối với một cựu TT Mỹ. Ông Donald Trump bị kết án hình sự trong phiên tòa tại tiểu bang New York, với tất cả 34 tội danh làm sai lệch hồ sơ kinh doanh, liên quan đến vụ trám miệng cô đào phim người lớn.
Thực ra phán quyết này chỉ có tính tượng trưng nhằm hạ bệ uy tín cựu TT Trump, chứ thực tế không có tác dụng bao nhiêu, bởi lẽ:
* Chắc chắn cựu TT Trump sẽ kháng cáo và ông sẽ vẫn được tự do trong thời gian đó. Phiên tòa liên quan đến kháng cáo này không có cách gì giải quyết trước cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 11.
* Việc kháng án của cựu TT Trump có nhiều cơ hội thành công, dựa vào những lập luận mà thẩm phán Juan Merchan đã bác bỏ trước phiên tòa, bao gồm bản cáo trạng có thiếu sót về mặt pháp lý & có động cơ chính trị.
– Ngay cả trong khi xử, Trump cũng có khả năng lập luận rằng Merchan đã tước đi một phiên tòa công bằng bằng cách phạm sai lầm pháp lý, bao gồm cả việc cho phép lời khai dâm ô của một ngôi sao khiêu dâm, kể lại chuyện cô đã quan hệ tình dục với Trump một cách chi tiết! Lời khai mà các luật sư của Trump cho rằng nó chỉ nhằm mục đích kích động bồi thẩm đoàn chống lại Trump.
– Các luật sư của Trump cũng có thể lập luận rằng theo luật lệ tiểu bang New York, việc “tự làm sai lệch hồ sơ kinh doanh” là một tội nhẹ (misdemeanor) không thể truy tố như một tội đại hình được.
* Dù sao đi nữa – dù có bị kết án hay bỏ tù – cựu TT Trump về mặt kỹ thuật, vẫn có thể tranh cử TT vì Hiến pháp Hoa Kỳ chỉ đòi hỏi các ứng cử viên TT phải trên 35 tuổi, sinh ra tại Mỹ và đã sống ở Mỹ ít nhất 14 năm.
* Cuối cùng ăn thua vào cuộc bầu cử TT vào tháng 11 năm nay. Nếu ông Trump thắng cử, ông có thể tự ân xá cho mình. Hoặc nếu ông Biden thất cử ông có thể “chơi ngon” bằng cách trước ngày mãn hạn, ân xá tội cho ông Trump.
Tuy nhiều người có khuynh hướng bảo thủ, không hẳn là cuồng Trump, nhưng cũng phải “áy náy” cho ông vì ngoài vụ tiền “trám miệng” (hush-money) này Trump còn phải đối mặt với vài cáo buộc nặng ký khác bao gồm – Vụ án liên bang ở Washington buộc tội ông âm mưu lật ngược cuộc bầu cử TT năm 2020 – và một vụ án cũng liên bang ở Florida buộc tội ông tích trữ tài liệu mật.
>> Nhiều người thành thực mong ông Trump học được bài học kiên nhẫn và khiêm nhường, chứ khi làm TT 4 năm thì hết 3.5 năm bị kiện tụng đòi truất phế. Nay có triển vọng tái cử thì lại bị hầu tòa liên miên! Mong ông coi câu nói của một chí sĩ người Việt (Nguyễn Bá Học) làm phương châm: “Đường đi khó không khó vì ngăn sông cách núi mà khó vì lòng người ngại núi e sông.”
Phán quyết của tòa án New York hôm nay, tuy có làm cho một số người cực tả thỏa mãn, vui mừng, nhưng thực sự đã mang lại hậu quả tai hại cho nước Mỹ. Sự chia rẽ giữa tả và hữu, giữa bảo thủ và cấp tiến, giữa trật tự và hỗn loạn càng thêm sâu sắc, càng trở nên khó hàn gắn. Đáng tiếc thay.
Phạm Mạnh Tuấn – Viết nhân phán quyết về cựu TT Trump – ngày 30/5/2024
Cựu SV 2 Khóa LVC-HTK - ĐHSP Huế 